Η ιστορία μας
Η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών ιδρύθηκε το 1899 στην Αθήνα με σκοπό την αναδάσωση χέρσων εκτάσεων, την ανάπτυξη της φιλοδασικής συνείδησης και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ιδρύθηκε από τον τότε Υπουργό Οικονομικών Φωκίωνα Νέγρη, τον μηχανικό Ανδρέα Κορδέλλα και τον δασολόγο Κωνσταντίνο Σάμιο.
Τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της, η Φιλοδασική ανέλαβε την πρωτοβουλία της αναδάσωσης των λόφων που βρίσκονταν γύρω και μέσα στην πόλη της Αθήνας. Για το σκοπό αυτό δημιούργησε στο Παγκράτι, κοντά στις οδούς Μερκούρη και Ευτυχίδου, ένα φυτώριο με πηγάδια, δεξαμενές και ατμοκίνητη αντλία, σε οικόπεδο που της παραχώρησε η Μονή Πετράκη.
Το φυτώριο, ακολουθώντας την πρόοδο του έργου της Φιλοδασικής, σταδιακά αυξήθηκε στη έκταση του σημερινού Άλσους Παγκρατίου (30 στρέμματα) και το 1936 παραχωρήθηκε στον Δήμο Αθηναίων. Από τα φυτά αυτού του φυτωρίου, με την πρωτοβουλία και συμμετοχή της Φιλοδασικής αναδασώθηκαν οι λόφοι του Λυκαβηττού, του Φιλοπάππου, του Αρδηττού, των Νυμφών και της Πνύκας καθώς και οι κλιτύες της Ακρόπολης.
Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1945, η τ. πρόεδρος της Φ.Ε.Α. Καίτη Αργυροπούλου επανερχόμενη από τη Μέση Ανατολή, αντίκρισε το θέαμα ενός αποψιλωμένου Υμηττού, θύμα της υλοτόμησης κατά τη διάρκεια της κατοχής. Αντιλαμβανόμενη τον κίνδυνο μιας οριστικής παραμόρφωσης του βουνού, ανέλαβε δράση σε συνεργασία με τις δασικές υπηρεσίες του Υπ. Γεωργίας για να το διασώσει όσο είναι καιρός. Η δράση της έδωσε νέα πνοή στη Φιλοδασική και ξεκίνησε την αναδάσωση της περιοχής με επίκεντρο την τότε ερειπωμένη βυζαντινή Μονή Καισαριανής. Στην περιοχή φυτεύτηκαν πάνω από τρία εκατομμύρια δένδρα σε μια έκταση περίπου 6.000 στρεμμάτων. Λατομεία καλύφθηκαν και δενδροφυτεύθηκαν, διανοίχτηκαν δασικοί δρόμοι, διαμορφώθηκαν πλατείες και χώροι ανάπαυσης και αναψυχής, και απομακρύνθηκαν τα κοπάδια αιγοπροβάτων. Παράλληλα ξαναφυτεύτηκε ο «Ιστορικός Ελαιώνας», που άλλοτε περίβαλε το βυζαντινό μοναστήρι, έτσι όπως είχε αποτυπωθεί σε χαλκογραφίες περιηγητών και δημιουργήθηκε ένας μικρός Βοτανικός Κήπος με μια πλούσια συλλογή από αγριοβότανα, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, θάμνους και δένδρα της Ελληνικής γης. Με αυτές τις ενέργειες, η έκταση γύρω από τη Μονή σταδιακά αναπλάσθηκε ώστε να αποτελεί σήμερα τον πνεύμονα και το καταφύγιο φυσικού κάλλους και γαλήνης για τους κατοίκους της πρωτεύουσας.
Ως επιβράβευση όλων των παραπάνω προσπαθειών, το Ελληνικό Κράτος με μια σειρά παραχωρητηρίων μεταβίβασε την κυριότητα των αναδασωμένων περιοχών στη Φιλοδασική, θέτοντας ως όρο τη μη αλλαγή χρήσης της γης και την προστασία τους από κάθε πιθανό καταπατητή. Επιστέγασμα της νομικής θωράκισης του δάσους υπήρξε το Προεδρικό Διάταγμα 91/1974, με το οποίο έκταση 6.400 στρεμμάτων κηρύχθηκε «Αισθητικό Δάσος» λόγω της ιδιαίτερης αισθητικής και οικολογικής του σημασίας, με φορέα διαχείρισης και προστασίας τη Φιλοδασική Ένωση Αθηνών· η οποία συνεχίζει αδιάλειπτα να φροντίζει το Αισθητικό Δάσος του Υμηττού.
Κατά τη δημιουργία του Αισθητικού Δάσους του Υμηττού, η Φιλοδασική εμπράκτως προστάτεψε και σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία της ευρύτερης περιοχής του Υμηττού. Πιο συγκεκριμένα, την περίοδο 1952-55 με επιμέλεια και χρηματοδότηση της Φιλοδασικής αναστηλώθηκε το μοναστηριακό συγκρότημα της Μονής Καισαριανής (11ος αιώνας), σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Εταιρεία, υπό την εποπτεία των καθηγητών Αναστάσιου Ορλάνδου και Ιωάννη Τραυλού, την αποκατάσταση των μεταβυζαντινών τοιχογραφιών ανέλαβε ο συντηρητής Τάσος Μαργαριτώφ. Στη συνέχεια αναστήλωσε και τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού.
Το 1956 ξεκίνησε, και πάλι σε συνεργασία με τη Αρχαιολογική Εταιρεία και τον αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό, το έργο της ανασκαφής και μερικής αποκατάστασης του Ολυμπιείου, που τότε παρουσίαζε εικόνα εγκατάλειψης. Μετά το πέρας της ανασκαφής, ο περιβάλλων χώρος αναμορφώθηκε από τη Φιλοδασική κατά τον καλύτερα αισθητικά τρόπο, με φυτεύσεις δένδρων, θάμνων κλπ.
Tο 1984, η Φιλοδασική υπό προεδρίας Μιχαήλ Γ. Μελά ξεκίνησε, μόνη της στον μέσα στον ελληνικό χώρο, μία αποφασιστική και τολμηρή εκστρατεία για την σωτηρία του μοναδικού Απολιθωμένου Δάσους της Λέσβου. Αυτό το μοναδικό μνημείο φυσικής κληρονομιάς είχε αφεθεί ως το 1980 καταφρονημένο και ανεξερεύνητο από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Η Φ.Ε.Α. προώθησε, συντόνισε και χρηματοδότησε επί σειρά ετών ένα πρόγραμμα μακρόπνοο, για την προστασία και ανάδειξη - σε εθνική και διεθνή κλίμακα - του μοναδικού αυτού Μνημείου της Φύσης, ηλικίας περίπου 20 εκατομμυρίων ετών. Με τον τρόπο αυτό, η Φιλοδασική κατάφερε δραστηριοποιώντας το ΕΚΠΑ, να ευαισθητοποιηθούν οι αρμόδιοι φορείς του Υπουργείου Γεωργίας και της Νομαρχίας. Επίσης, με πρωτοβουλία της Φιλοδασικής τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία του σημερινού Μουσείου Παλαιοντολογίας σε προνομιούχα τοποθεσία στο Σιγρί που επέλεξε η Ένωση (το Μουσείο οικοδομήθηκε αρκετά χρόνια αργότερα από το Υπουργείο Αιγαίου).
Την περίοδο 1997-2002 η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών, σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Χίου, ανέλαβε την αναδάσωση 700 στρεμμάτων καμένης γης που περιβάλλει την ιστορική Νέα Μονή της Χίου (10ος αιώνας).
Το 2003 η Φιλοδασική αποφάσισε να ερευνήσει το προβληματικό φαινόμενο της «βαμβακάδας» στα ελληνικά πευκοδάση και του εντόμου Marchalina hellenica που την προκαλεί. Έτσι τον Οκτώβριο του ίδιου έτους διοργάνωσε επιστημονικό συνέδριο με τη συμμετοχή διακεκριμένων επιστημόνων, όπου και αποκαλύφθηκε ο καταστροφικός ρόλος του M. hellenica στο φαινόμενο όπως και η συμβολή που είχαν ορισμένοι μελισσοκομικοί συνεταιρισμοί στην τεχνητή διάδοσή του εντόμου, με ιδιοτελή και οικονομικά κίνητρα. Στη συνέχεια, αφού η Φιλοδασική διαπίστωσε την πείσμονα άρνηση για συνεργασία του τότε Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ανέλαβε μόνη της νομικές πρωτοβουλίες και ενέργειες για την απαγόρευση της διάδοσης του M. Hellenica, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα στην Ευρωπαϊκή Ένωση την ανυπαρξία προστασίας των περιοχών Natura 2000 από την ανεξέλεγκτη τεχνητή διάδοση του εντόμου με «εμβολιασμούς» που οδήγησαν στην μόλυνση των πεύκων. Αυτή η εκστρατεία της Φιλοδασικής είχε ως αποτέλεσμα ο «Ευρωπαϊκός και Μεσογειακός Οργανισμός Φυτοπροστασίας» να θέσει το έντομο στον Κατάλογο Συναγερμού, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για τη γενική του απαγόρευση στο Ευρωπαϊκό έδαφος.
Στη διάρκεια της μακρόχρονης πορείας της, η Φιλοδασική έχει τιμηθεί επανειλημμένα για το έργο της, από την Ακαδημία Αθηνών (1947, 1976), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1994), το ίδρυμα Henry Ford (1996/97) και την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (2007).
Σήμερα, η Φιλοδασική εξακολουθεί να έχει ως στόχο την προστασία των δασών και του περιβάλλοντος. Υπερασπίζεται τα δάση από την κάθε λογής καταστροφή και καταπάτηση. Προωθεί τη φιλοδασική συνείδηση συμμετέχοντας σε ερευνητικά προγράμματα και διοργανώνοντας εκπαιδευτικές δράσεις με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ατόμων όλων των ηλικιών. Συμβάλλει στην ανάδειξη μνημείων και χώρων της ιστορικής, θρησκευτικής και αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς.