Νέα από τους κήπους της Φιλοδασικής
Δύσκολοι οι καιροί για κήπους. Μετά από τρεις πολύ ήπιους χειμώνες και όλο και πιο ζεστά καλοκαίρια, τα δένδρα, οι θάμνοι και ακόμη περισσότερο τα μικρόφυτα δείχνουν την ταλαιπωρία τους.
Σχεδόν τέλος Δεκεμβρίου και τα φύλλα δεν έχουν πέσει. Αν συνεχίσουν οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες, θα εμφανιστούν πρόωρα τα καινούργια φύλλα και άνθη, με κίνδυνο να πάθουν ζημιά με την άφιξη ενός ξαφνικού παγετού.
Το καλοκαίρι που πέρασε ήταν πολύ στρεσογόνο για τη φύση. Εδώ στον βοτανικό κήπο, όχι τόσο από έλλειψη νερού (προς το παρόν), αλλά από τον ζεστό αέρα που φυσούσε ακατάπαυστα για τρεις μήνες και τη συνεχή υψηλή θερμοκρασία που δεν έπεφτε ούτε το βράδυ. Ακόμη και κάμποσα Cistus ξεράθηκαν τελείως, χωρίς καμία ένδειξη ότι ίσως επανέλθουν. Ποτέ δεν είχαμε δει κισσούς, δάφνες και πικροδάφνες να έχουν ξεραθεί εντελώς. Θα αντικατασταθούν, με την ελπίδα ότι μελλοντικά θα αντέξουν τις όλο και πιο σκληρές συνθήκες που θα έχουν να αντιμετωπίσουν, και οι οποίες είναι ήδη εδώ. Δεν θέλω να σκέφτομαι ότι κάποια στιγμή τα κυπαρίσσια, τα πεύκα, τα πανέμορφα πλατύφυλλα, μπορεί κάποτε να αντικατασταθούν μόνο από φοίνικες και κάκτους!
Περπατώντας στον βοτανικό κήπο μετά τις πολυπόθητες βροχές, έχει κανείς το συναίσθημα ότι συνυπάρχουν δυο εποχές. Φθινόπωρο, κοιτώντας προς τα πάνω τα πολύχρωμα φύλλα και Άνοιξη κοιτώντας κάτω κάποια θυμάρια ανθισμένα και πρόωρους κρόκους παντού.
Οι κουμαριές, πρώτη φορά όσο τις θυμάμαι, μοιάζουν ασθενικές με κάτι μικρά, ξεραμένα φρούτα που ούτε οι κίσσες τα καταδέχονται. Άλλες χρονιές είναι γεμάτες ζουμερά κούμαρα και χιλιάδες άνθη. Παρ’ όλα αυτά, ο κήπος είναι ένας παράδεισος που τον επισκέπτεται τακτικά μια αλεπού που κάθεται λίγα μέτρα μακριά από τον Τάσο, τον φύλακα του κήπου, κοιτώντας επίμονα το κολατσιό του. Επίμονα επίσης, περνάει κάτω από τον φράχτη σκάβοντας όπου βρει ένα μικρό άνοιγμα για να περάσει. Μόλις το κλείσει ο Τάσος, απτόητη σκάβει λίγο πιο πέρα. Είναι όμως πανέμορφη με κάθε δικαίωμα να βρίσκεται εκεί!
Λιγότερο επιεικής είμαι όμως για τις πραγματικά αμέτρητες χελώνες που έχουν κατακλύσει και τους δυο κήπους. Μάλλον κάποιοι, από ενδιαφέρον για αυτές, τις φέρνουν και τις βάζουν μέσα από την περίφραξη του κήπου, διότι αλλιώς δεν εξηγείται ο αριθμός τους. Συμπαθέστατες μεν αλλά και καταστρεπτικές για τα είδη που διαφυλάσσει ο βοτανικός κήπος. Δεν αφήνουν τρυφερό φύλλο όρθιο, τσαλαπατάνε παντού, ακόμα και τα πέτρινα τοιχαλάκια γκρεμίζουν. Τις υπομένουμε όμως και αυτές!
Πιστεύω ότι οι μικρές λιμνούλες που έχουμε και που μαζεύουν πολλά έντομα και λιβελούλες, έχουν σώσει πολλά πουλιά του Υμηττού που εκεί βρίσκουν νερό το καλοκαίρι. Ανεβαίνοντας αθόρυβα, συχνά βλέπω κίσσες, κοτσύφια και αλλά μικρότερα πουλιά να δροσίζονται εκεί.
Τον τελευταίο χρόνο χάσαμε αρκετά φυτά, μερικά λόγω ηλικίας, άλλα λόγω ασθενειών που χειροτέρεψαν με τις απρόβλεπτες και συνεχείς αλλαγές της θερμοκρασίας, και κάποια από γενική κακουχία. Με πολλή λύπη είδα ότι ξεράθηκε και ένα μεγάλο άσπρο ρείκι (Erica arborea) που το είχαμε πολύ καμάρι. Προσπαθούμε να εντοπίσουμε και να φέρουμε άλλο, γνωρίζοντας ότι είναι δύσκολο φυτό στη μεταφύτευση. Το πρώτο βήμα είναι να βρούμε ένα.
Εκπαιδευτικός κήπος:
Είναι ο μικρός κήπος πίσω από το παλιό μελισσοκομείο και δημιουργήθηκε στον χώρο που παλιά υπήρχε φυτώριο με χαρουπιές. Με τη Μαρίνα, που φροντίζει τον κήπο, έχουμε τρελαθεί να κουρεύουμε, υποτίθεται για προετοιμασία του χειμώνα. Μάταιος κόπος! Όλα ξαναμεγαλώνουν και μερικά από αυτά, όπως η Perovskia ξανανθίζουν! Το ίδιο και οι πράσινες Phlomis, οι αγκινάρες που απειλούν να βγάλουν και καρπό και η Salvia leucantha που παραμένει ανθισμένη. Τα τριαντάφυλλα επίσης δεν σταματούν, παρ’ όλο που το καλοκαίρι λίγο έλειψε να τα ξεκάνει. Ενόψει του χειμώνα, έχουμε κουρέψει τις λεβάντες τρεις φορές, και αυτές συνεχίζουν την ανθοφορία. Από τη μια, χαίρεται κανείς με το θέαμα και από την άλλη υπάρχει κι ο φόβος του πώς θα εξελιχθεί ο καιρός τους επόμενους μήνες.
Εκτός από τους απροσδόκητους τετράποδους επισκέπτες, έχουμε και απροσδόκητους ανθρώπινους επισκέπτες όταν οι πόρτες του κήπου είναι κλειδωμένες. Βλέποντας την πόρτα του κήπου κλειστή, πολύ χαλαρά, ένα νέο ζευγάρι έσπρωξε και πήδηξε πάνω από την περίφραξη, εξηγώντας πολύ ψύχραιμα στη Μαρίνα ότι «ναι είδαν ότι ήταν κλειστά, αλλά θέλανε να μπουν μέσα»!! Τέτοια αγάπη για τη φύση!
Πάντως, τηρουμένων των αναλογιών, τα προβλήματα στους κήπους μας είναι διαχειρίσιμα και με κάποιες αλλαγές, πιστεύω ότι τα πράγματα είναι αρκετά καλά.
Αυτά, για τώρα από τον Υμηττό!
Σοφία Σταθάτου | Υπεύθυνη Βοτανικού Κήπου